Fed iki zorluk arasında sıkıştı

ABD Merkez Bankası Fed’in para politikasını sıkılaştırması gerektiğine dair kanıtlar birikmeye devam ediyor. İlk olarak, enflasyon oranları daha yüksekte hareket etmeye devam ediyor ve orada daha uzun süre kalması muhtemel. Tüketici fiyat endeksi son 12 ayda %6,2 artarak son 30 yılın en hızlı temposuna ulaştı. Ayrıca, enflasyon üzerindeki yukarı yönlü baskılar genişliyor; daire ve ev kiralama maliyetleri gibi geçici olma olasılığı daha düşük olan alanlara yayılıyor. Artık enflasyonu tetikleyen birkaç aykırılık söz konusu değil.

İkincisi, işgücü piyasası sıkılaşıyor ve ücret enflasyonu hızlanıyor. Sivil işsizlik oranı %4,6’ya düştü ve cuma günü yayınlanan İş Açılışları ve İşgücü Ciro Anketi (JOLTS raporu), doldurulmayan iş sayısının 10 milyonun üzerinde kaldığını ve “işten ayrılma oranının” (başka bir yerde iş bulmak için mevcut işverenini bırakan işçi sayısı) rekor seviyede olduğunu gösteriyor. İşgücü piyasasındaki sıkılık son dönemdeki ücret gelişmeleri ile desteklenmekte. Özel işçilerin ücretleri ve maaşları için istihdam maliyet endeksi son dört çeyrekte %4,6 oranında artarak 1980’lerden bu yana en hızlı tempoyu gösterdi.

Üçüncüsü, artan tüketici fiyatlarının kalıcılığı enflasyon beklentilerinin tırmanmasına neden oldu. New York Fed’in Tüketici Beklentileri Anketi, ortalama üç yıllık enflasyon beklentilerinin bir yıl önceki %2,7’den %4,2’ye tırmandığını ortaya koyuyor. Piyasada tahvilleri üzerindeki 10 yıllık başa baş oranı veya yatırımcıların tahvilin ömrü boyunca beklediği ortalama enflasyonla bir gördüğü seviye bir yıl önceki %1,7’den şu anda %2,7’de.

Peki Fed neden daha hızlı hareket etmiyor? Gördüğüm kadarıyla, dört nedeni var. İlk olarak, merkez bankası yetkilileri son enflasyon baskılarını daha çok ekonominin yeniden açılmasıyla ortaya çıkan tedarik zinciri kesintileri ve kısıtlardan kaynaklandığını ve bu nedenle çoğunlukla geçici olduğunu görüyorlar.

Bu doğru olabilir, ama aynı zamanda alakasız da olabilir. Daha yüksek enflasyon ücretlere girer ve enflasyon beklentilerini daha da yukarı ittirirse, geçici faktörler dağıldıktan sonra bile enflasyon sorununuz olabilir.

İkincisi, Fed yetkilileri ekonominin %2’lik ortalama enflasyon hedefiyle tutarlı maksimum istihdam seviyesine ulaştığını düşünmüyor. Özellikle, politika yapıcılar çalışma yaşı olarak zirvede olanların katılım oranının salgın sırasında keskin bir şekilde düştüğüne ve şu anda son iş genişlemesi sırasında zirvesinin yüzde birden fazla altında olduğuna dikkat çekiyorlar. İstihdam arttıkça ve işgücü piyasası sıkılaştıkça, Fed yetkilileri katılım oranının yükselmesini ve işgücü arzını artırmasını bekliyor.

Belki. Ancak işgücü arzı kısıtlamalarını hafifletecek kadar hızlı bir şekilde yükselmek için katılım oranına güvenmek oldukça riskli görünüyor. Bunun nedeni, katılım oranlarının genellikle daha yüksek istihdama hızlı değil, yavaş yanıt vermesi. “Prime age” çalışanlarının işgücüne katılım oranının yüzde iki puan yükselmeleri 2015’ten 2019’a kadar dört yıl sürdü. Ekonomi hızla genişlerken, katılım oranı önemli ölçüde hareket etmeden önce de işgücü piyasası çok sıkılaşabilir. Son genişleme sırasında büyüme hızı mütevazı olduğu için, katılım oranının işgücü arzını artırmak için hareket etmesi için daha fazla zaman vardı.

Üçüncüsü, Fed yetkilileri enflasyon beklentilerini hala iyi çıpalanmış olarak görüyorlar. Özellikle, Fed’in Ortak Enflasyon Beklentileri Endeksi çok mütevazı bir şekilde yükseldi ve şu anda %2,06’da oturuyor.

Enflasyon beklentilerinin bazı önlemleri iyi çıpalanmış, bazıları değil. Ve çıpalanmış olanların ne kadar önemli olanlar olduğu da tartışmalı. Beş yıllık TIPS başa baş oranının fazla yükselmemesi, yakın vadeli enflasyon görünümü hakkında çok az şey söylüyor. Bunun tek anlamı, piyasa katılımcılarının Fed’in eninde sonunda işini yapacağını ve enflasyonu %2’ye geri çekeceğini beklemeleri. Benzer şekilde, enflasyon beklentilerinin ortak endeksi de iyi bir rehber olmayabilir. Tarihi sadece 1999 yılına kadar uzanıyor ve o yıldan beri fazla hareket etmedi. Bu endeks enflasyon beklentilerini zamanında okumak için iyi bir endeks mi? Yoksa geciken bir gösterge mi? Jüri tartışıyor.

Dördüncü olarak, Fed yetkilileri faiz oranlarını yükseltmeye başlamadan önce varlık alımlarının tamamlanması gerektiğine inanıyorlar. Mevcut planda bu, Haziran ayına kadar para politikasını sıkılaştırmasının mümkün olmadığı anlamına geliyor.

Varlıkları satın almak ve kısa vadeli oranları aynı anda yükseltmek mantıklı olmasa da Fed bu sorundan sorumludur, çünkü tahvil alımını azaltma adımını geciktirdi. Fakat şimdi en azından bu programı hızlandırarak sorunu aşabilir.

Gördüğüm kadarıyla Fed zor bir ikilem içinde. Bir yandan, Fed’in para politikası desteklerini kaldırmada eğrinin gerisinde olduğuna dair kanıtlar birikmeye devam ediyor. Öte yandan, Fed, haziran ayında varlık alımlarının sıfırlanması öncesinde kısa vadeli faizleri artıramayacağı bir rejime kendini kilitledi.

En iyi çıkış yolu nedir? Enflasyonun azalmasını ve işgücü piyasasının gevşemesini umup dua etmek mi? Yoksa Fed yetkililerinin tahvil alım programını sonlandırmayı hızlandırması daha mı iyi olur ki böylece para politikasını daha erken sıkılaştırmaya başlasınlar?

Bloomberg Opinion / Bill Dudly