Kerim Rota Yazdı: Sahibinden Kelepir CDS…

Sevgili Atilla Yeşilada son çektiği video ile itirafçı oldu biliyorsunuz. En son ilkokul 4.sınıfta iken soyadım ile bağlantılı bir şaka yapılmıştı. Geçtiğimiz haftalarda buna benzer bir benzetme bir gazetede gene yapıldı. Bunun ardından itirafçı olma hakkı aslında benim olmalıydı. Tabi Atilla dış mihraklara bana göre çok daha yakın olduğundan, onu zamanında uyarmış olmalılar. Ardından “bana da yandaş yazarlık yapmak kaldı” diye bir paylaşım yapmıştım. Bu nedenle aşağıdaki yazımı da tamamen Türkiye’ye oyun oynayan güçlerin etkisinden arınarak yazmaya çalışacağım.

CDS’in ne olduğunu, nasıl işlem gördüğünü ve tarihsel ve güncel seviyelerimizi 2 yazı ile paylaşmıştım. Bu yazıda daha karmaşık işlemlerden bahsetmemiz gerektiğinden yazının uzamaması adına yazıların linkini aşağıda veriyorum.

https://www.paraanaliz.com/2019/ekonomi/secilenlerin-performansi-ile-cds-iliskisi-38406/

https://www.paraanaliz.com/2019/ekonomi/cds-liginde-nasil-kume-dustuk-38427/

CDS’lerdeki iyileşme güzel ama yeterli mi?

CDS seviyemiz son haftalarda önemli bir düşüş gösterdi. Bu düşüşü de Hazine değerlendirerek 2,5 Milyar USD’lik bir borçlanma yaptı. Yine de yıllarca başbaşa mücadele ettiğimiz gelişen ülkelere göre hala CDS’imiz çok yüksek. Özellikle 2018 ortasından bu yana bu ligden hala çok uzaktayız. Eylülden bu yana  Türkiye CDS’leri 100 baz puan düşerken, çok daha düşük seviyede CDS’i olan gerçek rakiplerimizin CDS seviyeleri de 50 bp kadar düştü. Gerçek rakiplerimizle olan son durumumuz ve mevcut seviyemizle oynadığımız ligin oyuncularını da aşağıdaki tablolarda görebilirsiniz.

Tablolara bakınca hakettiğimiz seviyenin 100 bp’nın bile altında olması gerektiğini görmek zor değil. Daha önceki yazımda kullandığım cümleyi buraya da ekleyeyim. Sokaklarında akşam yürümeye korkacağınız bazı ülkeler bizden çok daha az faiz vererek borçlanabilir hale gelmiş.

Dövize, Faize göre CDS daha mı dirençli ?

Birçok uzman son aylarda faiz ve döviz piyasalarındaki iyileşmeye karşın CDS’deki düzelmenin çok daha sınırlı olduğu görüşünde birleşiyor. Bu konuda Işık Ökte’nin  yaptığı analizi linkte bulabilirsiniz. https://www.paraanaliz.com/2019/doviz/isik-okte-yazdi-cdsler-bist-icin-ne-fisildiyor-40586/

Gerçekten de rakamlar bunu destekliyor. Neden döviz ve faiz piyasasındaki iyileşme CDS’lere yansımıyor?

Bir önceki “Con Ahmet’in devri daim makinası döviz piyasasında” başlıklı yazımda döviz piyasalarında oynaklığı düşürmenin nasıl mümkün olduğunu özetlemeye çalışmıştım. Döviz piyasası “oynak” halinden bu şekilde kurtulmuştu..

Faiz piyasasında da son 1 yılda “örtük” veya açık birçok müdahale gördük. Geçen Kasım da Hazine ihalelerinde ortalama faizden alanlara piyasanın %2,5 altından  hazırlanan sürpriz paketi hala hafızalarda. 2019 ilk çeyrekte, TCMB politika faizi %24 iken, mevduat faizlerinin sözlü müdahale ile %20 ile sınırlanması da öyle. Reel faiz algısı düşünce dolarizasyon patlamış ve YP mevduatların payı %50’yi geçmişti.Böylece TCMB faiz politikası etkisizleştirilmiş ve faiz indirimleri gecikmişti. Bunun ardından TCMB başkanının faiz indirimlerini geciktirmesi nedeniyle iş akdinin feshi de milli duruşumuzu güçlendirmişti.

Oysa CDS piyasasında müdahale zor. İlk CDS yazımda belirttiğim gibi “wrong way” riski nedeniyle bir Türk bankası veya kuruluşunun CDS satarak CDS seviyesini düşürmesi neredeyse imkansız. “Related Party” yani “ilişkili taraf” olan kuruluş kendi kredi riskini bu nedenle sigortalayamıyor. “Sahibinden” CDS satılamıyor maalesef.

Peki Döviz veya faiz piyasasında belini kırdığımız bu dış mihrakların oyununu CDS’de bozamayacak mıyız?. Tabi ki bozabiliriz. O zaman Londra’da oturup burnundan kıl aldırmayıp, kendini çok akıllı zanneden “Credit Officer”’ları alt etmenin 3 yöntemini aşağıda yazıyorum.

Sahibinden Kelepir CDS sattırmanın yöntemleri

1-) CDS Embedded Swap: Bilinçli bankalarımıza ve büyük şirketlerimize bu ürünün Londra bankalarına fiyatını sorup yapmasını emretmek gerekiyor. Örneğin 5 yıl vadede Swap yoluyla Londra bankasına Dolarını verip TL borçlanan bankamız, swap’ın içine bir CDS ilave edilmesini (iliştirilmesini) isteyebilir. Bu yolla borçlanma maliyetini de %12 yerine %10 hatta altına düşürebilir. Tek riski herhangi bir temerrüt durumunda verdiği Dolarları geri alamayacak olmasıdır. Bu işlemi yapmaya karşı tarafı ikna ederse, CDS’i satan taraf Türk bankası değil, işlemin riskini bertaraf (hedge) etmeye çalışacak diğer Uluslararası kuruluş olacağından ”wrong way” riski ortadan kalkacaktır. Her ne kadar biraz “kör gözüne parmak” bir ürün olsa da, denemeye değer.

2-) Term Repo (Repo to Maturity): Burada da aynı bilince sahip ancak bu kez elinde Türkiye Eurobondu olan bankalarımız ve kurumlarımıza emir vermek gerekiyor. Mülkiyetlerindeki eurobond’ları vadeye kadar repolamaya çalışmalılar. Örneğin son ihraç edilen 2024 vadeli Eurobond’un getirisi %5,5 ise, Londra bankasına kalan 5 yıl için bu oranın altında repo oranı sormaları sağlanmalı. Diyelim ki %3,5 ile bu Eurobond’u finanse ederim diyen birileri çıktı. Hem vadeye kadar yıllık %2,0 getiri garantilenir, hem de dışarıdan sermaye gelmiş olur. Bu tür bir işlemde Eurobond’un kullanım hakkı karşı tarafa geçmek zorundadır. Karşı taraf Eurobond’u aldığı ilk gün piyasada satarak likidite sağlar. Ancak fiyat riskini bertaraf (hedge) edebilmek için  aynı anda bir CDS’de satmak zorundadır. Kimse belirli bir vadede satış yiyen Eurobond fiyatına nasılsa bakmaz, ancak bu yolla standart bir vadede işlem gören CDS piyasası sağlam bir şekilde hizaya getirilebilir.

3-) Haircut at risk repo: Burada da Term Repo işlemini tekrarlamak gerekiyor. Tek farkı bu işlemde karşı tarafa verdiğiniz Eurobond ile sağladığınız finansman arasında oluşan miktarda yatıyor. Bu  finans jargonunda saç traşı (Haircut) diye adlandırılır. İşte bankalarımız ve kuruluşlarımız bu  farkı da bir temerrüt halinde karşı taraftan geri almamayı baştan taahhüt ederse işlem tadından yenmez. Bu kez karşı taraf piyasaya 100 Milyon Dolarlık işlem için ,100 değil yaklaşık 132 Milyon Dolarlık CDS satmak zorunda kalır.

İşin eğlenceli ve hicivli tarafını artık bir kenara bırakabiliriz.

Döviz, faiz ve CDS piyasalarının oynaklıktan tamamen uzaklaşması, enflasyonun ve işsizliğin düşmesi hepimizin isteği. Yazının başındaki CDS tablolarını “yönetim kalitesi” tablosu olarak da okumak mümkün Peki biran önce ve kalıcı şekilde hakettiğimiz seviyelere gelebilmemizin yolu nedir? Finansal  piyasalara odaklanıp samimi uyarıları yapanlar üzeride güç denemesi yapmak değil muhtemelen.

Neler daha etkili olabilir? Liyakat, özerk  kurumların gerçek bağımsızlığı, şeffaflık, kamu kaynaklarının doğru kullanımı, algı yönetimi yapmamak, sorunlarla zamanında yüzleşmek, geribildirime açık olmak ve daha niceleri sayılabilir.