Sosyal Medya

Kerim Rota Yazdı; CDS Liginde nasıl küme düştük?

11 Eylül 2019

CDS Liginde nasıl küme düştük? 

Bir önceki yazıyı, “Eğer ülke  CDS’i yönetim performansları açısından iyi bir gösterge ise Türkiye yıllar boyunca nasıl bir performans sergiledi?” diye bitirmiştik.

O halde Türkiye, Uluslararası  CDS liginde sezonlar itibarıyla  nereden nereye geldi bakalım. Son 10 seneyi analiz edersek küresel krizin etkili olmaya başladığı 2009 yılını da kapsayabiliriz.

Ben 2009/2011, 2012/2014, 2015/2017 ve 2018/2019  olarak 4 sezon belirledim. Ilk 3’ü 3 yıllık, sonuncusu ise 2 yıllık  günlük verilerin ortalamalarını gösteriyor. Karşılaştırmanın ”Göreceli” ve adil  olabilmesi için de yabancı yatırımcıların Türkiye’ye  yakın bulduğu,  7 “gelişen” ülkeyi ekleyerek 8 takımlı bir lig oluşturdum. Bu ülkeler derecelendirme kuruluşları açısından da Türkiye’ye benzer notlarla yıllarca değerlendirildi.

Gelişen ülke ligine 8 aday  ve “Play off”.

Rakiplerimiz Rusya,Brezilya,Güney Afrika,Hindistan,Malezya,Endonezya,Kolombiya.

Malezya dışında Moody’s kuruluşundan bu tarihler boyunca “A” notuna çıkmış ülke yok. Diğer tüm ülkeler  aynı kuruluş tarafından “Baa1” ile “B1” aralığındaki 7 kademede not almış. Genelde notları beraber aşağı inip yukarı çıkmış. Yani “dış mihrakların” hepsinin üzerinde oynadığı oyunlar benzer.. Bu ligin tepe ülkeleri zaten “Gelişmiş” ülke olmaya aday. O nedenle Ligimiz üst lige aday 8 ülkeden oluştuğu için de  “Play off” olarak adlandırabiliriz.

    2009/2010/2011 Sezonu     2012/2013/2014 Sezonu
Ülke Risk Primi (bp) Ülke Risk Primi (bp)
1 Malezya 113 1 Malezya 104
2 Brezilya 155 2 Kolombiya 111
3 Kolombiya 171 3 Brezilya 150
4 Güney Afrika 179 4 Endonezya 176
5 Hindistan 209 5 Güney Afrika 180
6 TÜRKİYE 218 6 TÜRKİYE 193
7 Endonezya 227 7 Rusya 196
8 Rusya 239 8 Hindistan 257
Türkiye hariç ortalama 185 Türkiye hariç ortalama bp 168
Türkiye Ortalamaya göre     -33 bp Türkiye Ortalamaya göre     -25 bp
Türkiye ortalamaya göre % -15% Türkiye ortalamaya göre % -13%
    2015/2016/2017 Sezonu          2018/2019 Sezonu
Ülke Risk Primi (bp) Ülke Risk Primi (bp)
1 Malezya 131 1 Malezya 76
2 Hindistan 147 2 Kolombiya 110
3 Endonezya 164 3 Endonezya 111
4 Kolombiya 174 4 Hindistan 113
5 TÜRKİYE 236 5 Rusya 131
6 Güney Afrika 237 6 Brezilya 184
7 Rusya 234 7 Güney Afrika 188
8 Brezilya 257 8 TÜRKİYE 350
Türkiye hariç ortalama bp 192 Türkiye hariç ortalama bp 130
Türkiye Ortalamaya göre     -44 bp Türkiye Ortalamaya göre     -220 bp
Türkiye ortalamaya göre % -18% Türkiye ortalamaya göre % -63%

 

Görüldüğü gibi Türkiye yıllarca başabaş mücadele ettiği “Gelişen Ülkeler” liginde son 2 senede tabiri caizse açık ara “küme düşmüş” durumda. Daha önce ortalamadan sapmamız %15-%20 seviyesinde iken, 2018’den sonra bu %63’e çıkmış. Baz puan olarak da rakiplerin 25/45 baz puan altında iken 220 altına inmişiz. Belli ki 2018 sonrası  “yönetim kalitesi” açısından bu rakipler bile bize ağır gelmiş.

Şampiyonlar ligi elemelerinden nereye.. 

“CDS bir finansal ürün,piyasada kaçtan geçerse geçsin bize ne.?.” diye düşünülebilir. Oysa CDS’in yüksek olması o ülkenin dış  borcuna o kadar fazla faiz ödediğini ve o faizin de vergi verenlerin cebinden çıktığını gösterir. Tabloda gördüğünüz  “Play off “ liginde biz küme düşerken, sokaklarında akşam yürümeye korkacağınız bazı ülkeler bizden çok daha az faiz vererek borçlanabilir hale gelmiş. CDS bir yönetim kalitesi göstergesi ise, son 2 yılda ekonomimizin iyi yönetilmediğini ve vatandaşın maliyet ödediğini çok açık ortaya koyuyor maalesef.

Yeni küme düştüğümüz  CDS liginde hangi ülkelerin olduğuna bakmak bile moral bozucu.

Ülke Risk Primi (bp)
Kenya 392
TÜRKİYE 401
Irak 404
El Salvador 415
Tunus 415
Ukrayna 451
Pakistan 454
Angola 480
   

Risk Primini düşürmek için gerekenler ise dönüp dolaşıp hep konuşulan  güçler ayrılığı, bağımsız yargı,kurumlarda özerklik,şeffaflık,liyakat,tarafsızlık,denetim mekanizmaları vb.

Yani yönetenlerin“Güven” sağlaması . O noktaya gelene kadar da CDS liginde işimiz zor görünüyor.

 

Tüm Yazarlar

Yazarın Diğer Yazıları