Cüneyt Akman: Trump Yüzünden G-20’nin Yıldızı Söndü mü?

Bir zamanlar G-20 toplantılarında maliye bakanları bir araya geldiğinde bütün dünya kulak kesilirdi. Bu kez hafta sonu maliye bakanlarının (ve aslında merkez bankalarının da) Japonya’nın Fukuoka kentinde yaptıkları toplantı sonrası açıklama belki de G-20 tarihinde ilk defa piyasalarda olumlu veya olumsuz neredeyse en ufak bir harekete neden olamadı.

Hani konuşmadılar, mesaj vermediler de değil… Önemli şeyler de söylediler hâttâ… Verdikleri mesaj özetle ABD ve Çin ticaret geriliminin dünya ekonomisini krize sürükleyebileceği yönünde bir uyarıydı.

Gerçi ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin G-20 toplantısında gazetecilere yaptığı açıklamada, “Şu anda dünyada gördüğünüz yavaşlamanın hiçbir şekilde ticaret geriliminin sonucu olduğunu düşünmüyorum“ diyerek topu taca atmayı tercih etse de bunun bile ciddiye alınır bir etkisi olmadı.

Pazartesi sabahı olan tek önemli hareket Meksika Peso’sunun dolara karşı biraz kendisini toplamasıydı ki bunun da sebebi G-20 açıklamaları değil Trump ile Meksika arasındaki göç ve ticaret anlaşması ve dolayısıyla Trump’ın Meksika’ya koyacağı gümrük vergilerinden vazgeçmesiydi.

Bloomberg.com’daki bugünkü makalesinde Daniel Moss, bu maliye bakanları toplantısının artık hemen hiç öneminin kalmadığını söyledikten sonra bir nevi “Ah, eskiden böyle miydi?” demeye getiriyor. “G’li” uluslararası toplantıların öyle 20 değil de G-7 gibi daha küçük sayılarda ama daha etkin olduğu zamanları anıyor. Örneğin 1985’te dünya paralarının bütün dengesini değiştiren Plaza Accord’u zamanını veya ondan iki yıl sonra gelen Louvre Accord’u zamanını…

G-20’nin ciddi bir önem taşımaya başlaması ise aslında 2008 küresel krizi ile birlikte olmuştu. Büyük kriz sonrasında o krizi frenlemek için daha geniş bir uluslararası işbirliği gerekiyordu ve G-20 aniden önem kazandı. Maliye bakanları toplantısında ağızlardan çıkan her kelime hele de şimdiki gibi bir sonuç bildirisi bütün piyasaları harekete geçiriyordu.

Peki şimdi bu demeçler ve sahipleri tabiri caizse “Kim takar Yalova kaymakamı” pozisyonuna neden düştü?

Bloomberg yorumcusuna göre bunun sebebi basit; çünkü artık bunların hemen hiç yetkileri ve iktidarları yok! Çünkü dünyada şu anda gündemi ABD ve Çin arasındaki gerilim belirliyor; ve bu konuda da yetki sadece Trump ve Xi’de… Onlar da Fukuoka’da yoklar!

TRUMP: HER İŞİN “BAKAN”I

Yorumcuya göre bir başka mesele de Trump’un kendisini bir bakıma “her işin bakanı” ilan etmiş olmasında. Yani fiilen gerçek bakanların, böylece Maliye Bakanı’nın da bir yetkisi fiiliyatta kalmamış oluyor.

Peki öyleyse 2008’de yıldızı parlayan G-20’nin yıldızı bu kez Fukuoka’da söndü denilebilir mi?

Aslında bunu söylemek için çok da acele edilmemeli çünkü hâlâ Japonya’da ayın sonuna doğru bir Trump-Xi zirvesi bekleniyor. Geçtiğimiz Perşembe günü Trump Xi ile görüşeceğini bir kez daha teyid etmiş ve Çin’e yeni gümrük vergileri koyup koymayacağını G-20 zirvesi sonrasında karar vereceğini söylemişti.

G-20 zirvesinin zirvesi ise Fukuoka’da değil Osaka’da 28-29 Haziran’da olacak.

İşte bu Osaka zirvesinde Donald Trump ile Çin Başkanı Xi Jinping’in görüşme yapması bekleniyor. O zirvede ya bir anlaşma çıkacak ya dünya piyasası ticaret savaşı nedeniyle iyice içinden çıkılmaz bir hâl alabilecek.

Trump’ın son demecine bakılırsa Çin ile ABD arasında kimi heyetler arasında dolaylı görüşmeler sürüyor ama yüz yüze üst düzey görüşmeler 10 Mayıs’tan beri kesik. 10 Mayıs’ta Trump çok sayıda Çin ürününe 200 milyar dolar tutarında gümrük vergileri getirmiş, ardından Çin de ABD mallarına misilleme yapmıştı.

Peki Türkiye’nin de dâhil olarak uluslararası finansta bir rol oynayabildiği G-20, bir zamanlar G-7’nin başına geldiği gibi emekliye mi ayrılıyor? Şimdilik bunu söylemek için erken; fakat yıldızları sönmediyse de yaldızları epey döküldü denebilir.

Trump ve Xi’nin G-20’de bir araya gelmesi de bu durumu değiştirmiyor; çünkü isteseler başka bir yerde de bir araya gelirdi bu ikili… Yani bu toplantıda, G-20’nin uygun bir tesadüf oluşturması dışında ciddi bir rolü yok.

Eğer G-20’nin önemi tümden silinir se bunun önümüzdeki yıllarda ciddi sonuçları olabilir. Nasıl Bretton Woods’un, yani uluslararası para sisteminin kurumsallığının, ABD Başkanı Nixon tarafından 1971 Ağustosu’nda yıkılmasından sonra uluslararası para meseleleri daimi bir kriz sebebiyse, “G’li sistem”in yani uluslararası ekonomi kurumsallığının da Trump tarafından yıkılmasının önümüzdeki yıllarda göreceğimiz sonuçlarından kaçamayabiliriz.